تحت اشراف دفتر مرجع فقید حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (ره)
علم کلام از کهنترین علومی است که غایت آن دفاع عقلی و نقلی از آموزهای دینی است. بی‌تردید دفاع از عقاید دینى، نقش برجسته‌ای در بالندگی اصل دین دارد؛ به‌گونه‌اى که حیات و دوام اصل دین، علوم دینى و دین‌داران در گرو حیات و دوام بالنده آن است. یکی از ویژگی های مهم مباحث کلامی نقد و تحلیل نظریه هاست و نقد عالمانه در گرو شناخت صحیح آرا و مقایسه دقیق اندیشه های کلامی بین المذاهب است. در این رشته اندیشه مذاهب، نقاط اشتراک و اختلاف آنها مورد بررسی قرار می گیرد و در نهایت در ترازوی فکری امامیه مورد سنجش قرار خواهد گرفت.
به یاری خداوند متعال و در ظل عنایات حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام، مرکز تخصصی مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی با حمایت های بی دریغ حضرت آیت الله محمد جواد فاضل لنکرانی (دام ظله) ، از سال1394 و با مجوز مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان فعالیت خود را در مقطع سطح سه (کارشناسی ارشد) و سطح چهار (دکتری) آغاز نموده است.
ضرورت
سلفیان اندیشه های غیراسلامی خویش را به عنوان تفکر سلف به جهانیان عرضه کرده و سعی در همراه سازی دیگر مسلمانان با خود را دارند؛ ایشان با حربه تکفیر به تفرقه میان مسلمانان دامن زده و چهره اسلام را با برداشت های ناصواب خشن و غیر واقعی جلوه داده اند، با توجه به وضعیت این تفکر در جهان اسلام، می توان آن را یکی از بزرگترین تهدیدات مکتب امامیه در عصر حاضر و آینده دانست. دفع این خطر ميسر نخواهد شد، مگر با شناخت دقيق اندیشه مذاهب و نقد منصفانه كه از اهم وظايف حوزهای علمیه است. با توجه به وضعیت شکل گرفته ضرورت ایجاد این رشته در سه محور خلاصه می شود:
1. رسالت حوزه علميه در تربيت انديشمندان متكلم جهت تبيين، ترويج و دفاع از باورهای مکتب تشیع به صورت مستدل و منطقی.
2. ایجاد هم‌گرايي اسلامي در مقابله با تهاجمات فكري و فرهنگي استكبار جهاني و سلفیان تکفیری از طریق تربیت نیروی متخصص
3. نبود متخصصان کارآمد در زمینه شناخت آراء و اندیشه مذاهب اسلامی.
اهداف
1. تسلط بر درک، تحلیل و مقایسه دیدگاه های کلامی مذاهب اسلامی
2. توانایی نظریه پردازی و طرح مباحث نوین در عرصه تطور اندیشه فرق اسلامی
3. تعميق باورها و مباني اعتقادي شيعه و توانایی پاسخ‌گويي به شبهات و پرسش ها
4. تقويت درک و تحلیل جریان های فکری مذاهب و تحولات جهان اسلام
5. توانمند سازی در پژوهش و نگارش مقالات علمی
6. نقد اندیشه سلفیان تکفیری و وهابیت
خط‌مشي و سياست‌ها
- دفاع معقول و مستدل از باورها و ارزش‌هاي اسلامي و مبارزه با انحرافات و شبهات فکري و اعتقادي
- اهتمام به تقويت تعبّد و تعهّد ديني و دفاع از عقايد شيعة اماميّه
- اهتمام به تقويت مباني نظام اسلامي و ترويج ارزش‌هاي آن
- تأكيد بر آموزش پژوهش‌گرا
- تأكيد بر بهره‌گيري از روش‌هاي كارآمد آموزشي با اهتمام به سنّت‌هاي اصیل حوزوي
- تأكيد بر پويايي برنامه‌هاي آموزشي، پژوهشي و مهارتي و توجّه به نيازهاي روز
- تأكيد بر شناسايي استعدادهاي برتر در زمينة تحقيق، تدريس، تبليغ و مديريت فرهنگي در مناطق تلفیقی
ارزش‌ها
- اعتلا و تعميق معرفت و بصيرت ديني بر پايه قرآن و مکتب اهل‌بيت(ع)
- حاکميت گفتمان هم‌گرايي در جريان فعاليت‌هاي آموزشي و پژوهشي
- حفظ و گسترش فرهنگ و ارزش‌هاي والاي نظام سياسي اسلام و جمهوري اسلامي در انديشه و عمل
فعالیت های مرکز در سه حوزه آموزشی، پژوهشی و فرهنگی تبلیغی
فعالیت های آموزشی:
1. برگزاری چهار دوره آموزش که دارای 80 واحد درسی تخصصی در رشته کلام اسلامی با گرایش سلفی پژوهی می باشد
2. برگزاری اولین دوره دکتری سطح چهار در رشته کلام تطبیقی بین المذاهب
3. تعداد طلاب: 100 نفر
4. فارغ التحصیل: 40 نفر
فعالیت های پژوهشی:
الف: نشست های علمی:
با توجه به گستردگي زمينه‌هاي علمي، جنبش نرم‌افزاري و نياز روزافزون به تبادل نظر، تعميق و گسترش مباحث علمي به‌ويژه انديشه‌هاي نو در زمينه علوم انساني- اسلامي، برگزاري نشست‌هاي علمي امري ضروري است. نشست‌های علمي بستری مناسب براي ارايه و نشر دستاوردهاي علمي را فراهم مي سازد و امکان بررسی و نقد اين يافته ها را در جامعه علمي مهيا مي‌گرداند. بر اساس همین ضرورت مرکز تخصصی مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی 48 نشست علمی را تا کنون طراحی و برگزار نموده است.
ب: تجهیز کتابخانه تخصصی:
کتابخانه مرکز با هدف تامین منابع مورد نیاز محققان در حوزه مذاهب اسلامی و دسترسی آسان به منابع اصلی را فراهم کرده و با داشتن 5000 جلد کتاب، به عنوان یکی از ارکان مرکز مورد توجه پژوهشگران حوزه علمیه خراسان قرار گرفته است.
ج: انتشار فصل نامه با عنوان «پژوهش نامه مذاهب کلامی»
با توجه به گسترش فضاي ايجاد شده در جهان اسلام نسبت به رواج افراط گرايي مذهبي و انديشه وهابيت تكفيري، مركز تخصصي مطالعات تطبيقي مذاهب اسلامي با استعانت از خداوند و عنايت حضرت ثامن الحجج عليه السلام به جهت فراهم كردن بستري مناسب براي نظريه‌پردازي و طرح مباحث نوين در عرصه‌هاي كلام، فقه، تفسير، مباني حديث و رجال، تاريخ تطور انديشه مذاهب، و همچنين برقراري گفتمان علمي ميان مذاهب اسلامي اقدام به انتشار فصل نامه با عنوان «پژوهش نامه مذاهب کلامی» نموده است. شایان ذکر است مقالات این فصل نامه توسط دانش پژوهان مرکز تدوین می گردد.
مشخصات پژوهش نامه:
صاحب امتیاز: مرکز تخصصی مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی
مدیر مسئول: حضرت آیت الله محمد جواد فاضل لنکرانی
سردبیر: محسن افضل آبادی
نشانی اینترنی دریافت مقالات : jmazaheb.ir
تدوین مقالات علمی
با توجه به اینکه رویکرد اصلی مرکز آموزش پژوهش محور است، کلیه طلاب موظف هستند در هر ترم یک مقاله علمی تدوین نمایند که هم اکنون بیش از 200 مقاله علمی تدوین و گردآوری شده است
مرکز آموزش الکترونیک
با ورود به عصر اطلاعات سيستم آموزش از جمله نهادهايي است كه دستخوش تغييرات اساسي شده و آموزش الكترونيك به عنوان مدل و الگوي جديد اين نهاد را متحول ساخته است، با توجه به قابليت هاي بسيار بالاي اين سيستم آموزشي و نياز روز افزون جامعه حوزي به آموزش، كمبود امكانات اقتصادي و اساتيد مجرب و لزوم گسترش مرزهاي دانش به فراسوي محدوديتهاي جغرافيايي، ترديدي در به كارگيري سيستم آموزش الكترونيك وجود ندارد، لذا مرکز تخصصی مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی با ایجاد و راه اندازی این مرکز بر آن است تا انشاء الله بتواند رشته های خود را بر این بستر ارائه نماید.
واحد مطالعات و پاسخ گویی به شبهات
اندیشمندان اهل سنت از دیرباز، نگاهی نقادانه به فرهنگ و معارف شیعی داشته و همواره سؤالات و شبهاتی را مطرح کرده که با حاکم شدن تفکر سلفی تکفیری، این جریان روند وسیع‌تر و شدید‌تری به خود گرفته است. از طرفی مهمترين رسالت حوزه ها، شناخت دين، تبيين صحيح و تحليل مباني آن بر اساس برهان و استدلال و دفاع از آموزه های ائمه اطهار علیهم السلام می باشد. با توجه به شبهه پراکنی فزاینده فرق انحرافی و مخالفین فکری مکتب امامیه در فضای مجازی و حقیقی، نیاز شدید به جایگاهی است که بتواند شبهات را پاسخ دهد بر اساس همین ضرورت مرکز تخصصی مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی با ایجاد واحد مطالعات و پاسخ گویی به شبهات بر آن است تا با ایجاد بانک شبهات و پاسخگویی گام مهمی در این جهت بردارد.
فعالیت های انجام شده تبلیغی:
الف: اعزام مبلغ در روزهای پنج شنبه و جمعه به حاشیه شهر مشهد
ب: اعزام مبلغ در ایام تبلیغی به استانهای محروم کشور
ج: برگزاری دوره توانمند سازی مبلغین دفتر تبلیغات در پاسخ گویی به شبهات
د: برگزاری 4 اردوی زیارتی برای دانش پژوهان مرکز
ج: برگزاری اردوی علمی در هفته وحدت به حوزه علمیه اهل سنت تربت جام